32 روش تشخیص زعفران اصل از تقلبی مثل حرفه ای ها - سیکانیوز

راه های تشخیص زعفران اصل از تقلبی در خانه

تشخیص زعفران اصل از تقلبی توی خونه کار سختی نیست، فقط باید چند نکته ساده رو بدونین. با استفاده از روش هایی مثل تست رنگ در آب، آنالیز عطر و طعم، یا شکل ظاهری رشته ها، می تونین تا حد زیادی از اصل بودن زعفران مطمئن بشین. این راهکارها بدون احتیاج به تجهیزات خاص، قابل انجام هستن و برای هر مصرف کننده ای کاربرد دارن.

راستی، در صورت تمایل می تونین از برندهای مختلف را به روش های و اینترنتی از فروشگاه های زنجیره ای خریداری کنین.

1-تست رنگ زعفران در آب سرد

یکی از ساده ترین و مؤثرترین راه ها برای تشخیص زعفران اصل از تقلبی، تست رنگ در آب سرد هست. کافیه چند تا رشته زعفران رو داخل یه لیوان آب سرد بندازین و چند دقیقه صبر کنین. زعفران اصل رنگش رو به آرومی آزاد می کنه (رنگی طلایی یا نارنجی مایل به قرمز داره) بدون اینکه رشته هاش بی رنگ بشن. اما اگه زعفران تقلبی باشه، خیلی سریع رنگ پس می ده و رشته ها بعد از چند دقیقه کاملا رنگشون رو از دست می دن. این نشون می ده که اون زعفران احتمالا با رنگ مصنوعی رنگ شده.

2- تست زعفران با جوش شیرین

این روش از تشخیص زعفران اصل از تقلبی هم یه تست خونگی جالبه که می تونه یاری کنه زعفران اصل رو بشناسین. فقط کافیه کمی جوش شیرین رو با آب، مخلوط و چند رشته زعفران بهش اضافه کنین. اگه زعفران تقلبی باشه، معمولا واکنش شدیدی نشون می ده؛ ممکنه کف کنه یا رنگ آب، سریع تغییر کنه. ولی زعفران اصل یا واکنشی نشون نمی ده یا فقط یه تغییر رنگ خیلی ملایم داره. این تست مخصوصا برای زعفران هایی که با مواد شیمیایی رنگ شدن خیلی کاربردیه.

3- آنالیز طعم زعفران

زعفران اصل یه طعم خاص داره که با هیچ ادویه ای قابل مقایسه نیست. اگه یه رشته زعفران رو بذارین روی زبون، باید طعمی تلخ و کمی گس حس کنین. اما اگه شیرین بود یا اصلا مزه ای نداشت، احتمالا تقلبیه یا با مواد افزودنی پوشونده شده. البته این روش یه کم تجربه می خواد، ولی کسایی که چند بار زعفران اصل مصرف کردن، راحت می تونن تشخیص بدن.

4- آنالیز عطر زعفران

عطر زعفران اصل یکی از مهم ترین نشونه های کیفیتشه. رایحه زعفران اصل ترکیبی از بوی عسل، چمن تازه و یه ذره خاکه و این بو، نشونه زعفران مرغوبه. اگه زعفران بوی گلاب، عطر مصنوعی یا اسانس بده، احتمال تقلبی بودنش بالاست. برخی فروشنده ها برای اینکه محصولشون خوشبوتر بشه، بهش اسانس اضافه می کنن که نه تنها نشونه تقلبه، بلکه کیفیت زعفران رو هم پایین میاره.

5- شکل ظاهری رشته های زعفران

رشته های زعفران اصل معمولا شیپوری شکل هستن؛ یعنی انتهاشون پهن تره و یه کم خمیدگی دارن. رنگ رشته ها باید قرمز تیره باشه و گاهی یه بخش کوچیک از رشته به رنگ زرد یا نارنجی دیده می شه که مربوط به قسمت خامه گل زعفرانه. زعفران تقلبی ممکنه رشته هایی صاف، یک دست رنگ شده یا حتی خردشده و بی فرم داشته باشه. پس با یه نگاه دقیق به ظاهر زعفران، می تونین اطلاعات خوبی از کیفیتش بگیرین.

6- تست زعفران با شعله گاز

یکی دیگه از روش پیشنهادی برای تشخیص زعفران اصل از تقلبی، تست سوختن زعفرانه. اگه یه رشته زعفران رو با شعله مستقیم گاز بسوزونین، زعفران اصل دود رنگی فراوری نمی کنه و بویی شبیه چوب یا گیاه خشک شده داره. اما زعفران تقلبی، مخصوصا اونی که با مواد شیمیایی رنگ شده، موقع سوختن دود رنگی یا بوی ناخوشایند فراوری می کنه. این تست ساده می تونه وقتی به اصل بودن زعفران شک دارین، خیلی یاری تون کنه.

7- آنالیز سرعت رنگ دهی زعفران

یکی از نکات مهم تشخیص زعفران اصل از تقلبی، نحوه و سرعت رنگ دهی اون در آب هست. زعفران اصل رنگ خودش رو به تدریج و طی چند دقیقه آزاد می کنه؛ رنگی که معمولا نارنجی مایل به قرمز یا طلاییه و به صورت یکنواخت در آب پخش می شه.

اما زعفران تقلبی، به ویژه اون هایی که با رنگ های مصنوعی آغشته شدن، خیلی سریع و غیر طبیعی رنگ پس می دن. این رنگ ممکنه خیلی پررنگ یا حتی غیرطبیعی باشه و رشته ها هم بعد از چند دقیقه کاملا بی رنگ بشن. پس اگه دیدین زعفران بلافاصله آب رو رنگی کرد، باید به اصل بودنش شک کنین.

8- تست چربی زعفران

زعفران اصل باید کاملا خشک و بدون هیچ چربی یا رطوبتی باشه. برای تست چربی، چند رشته زعفران رو بین انگشت هاتون فشار بدین. اگه حس کردین رشته ها حالت چرب، روغنی یا لغزنده دارن، احتمالا به اون ها مواد چرب مثل روغن نباتی یا پارافین اضافه شده تا وزنشون بیشتر بشه یا ظاهرشون مجذوب کننده تر بشه. این کار نه تنها تقلبیه، بلکه باعث افت کیفیت زعفران هم می شه، چون زعفران مرغوب باید بافتی خشک، شکننده و سبک داشته باشه.

9- تست براق بودن زعفران

زعفران اصل سطحی مات و طبیعی داره؛ رنگش قرمز تیره با ته رنگ هایی از نارنجی یا زرد در قسمت خامه گل هست. اگه رشته های زعفران خیلی براق بودن یا حالت درخشنده داشتن، ممکنه با مواد شیمیایی یا رنگ های صنعتی پوشونده شده باشن. این براق بودن غیر طبیعی معمولا برای فریب دادن خریدار استفاده می شه تا زعفران تازه و باکیفیت به نظر برسه. در حالی که زعفران اصل، ظاهر طبیعی و بدون درخشندگی داره.

10- تست زعفران با کاغذ سفید

یکی از روش های ساده و مؤثر برای تشخیص زعفران اصل، استفاده از کاغذ سفید یا دستمال کاغذی تمیزه. چند رشته زعفران رو بین دو برگ کاغذ سفید قرار بدین و با انگشت کمی فشار بدین یا بمالین. اگه زعفران اصل باشه، فقط یه رنگ زرد یا نارنجی ملایم روی کاغذ باقی می ذاره که نشونه طبیعی بودن رنگشه. اما اگه روی کاغذ حالت چرب، روغنی یا لکه های غیرطبیعی ایجاد شد، احتمالا زعفران با مواد افزودنی مثل روغن یا رنگ های شیمیایی پوشونده شده. این روش برای تشخیص زعفران های تقلبی که ظاهر مجذوب کنندهی دارن ولی کیفیت پایینی دارن، خیلی مفیده.

11- آنالیز نرمی و خشکی زعفران

زعفران اصل باید کاملا خشک، شکننده و ترد باشه. وقتی رشته های زعفران رو بین انگشت هاتون فشار می دین، باید به راحتی خرد بشن و صدای خش خش بدن. اگه رشته ها نرم بودن، به هم چسبیده بودن یا حالت مرطوب داشتن، احتمال داره زعفران با رطوبت مصنوعی سنگین شده باشه تا وزنش بیشتر بشه. این یکی از روش های رایج تقلبه که نه تنها باعث کاهش کیفیت محصول می شه، بلکه نگهداری اون رو هم سخت تر می کنه چون احتمال کپک زدگی زعفران بالا می ره.

12- تست وزن زعفران

زعفران اصل به طور طبیعی بسیار سبک و لطیفه. اگه مقدار کمی زعفران رو توی دست تون بگیرین و حس کنین وزنش بیشتر از حد انتظار بود، احتمال داره ناخالصی هایی مثل نمک، شکر، خاک یا حتی براده های فلزی بهش اضافه شده باشه. این مواد باعث افزایش وزن محصول می شن و فروشنده می تونه با مقدار کمتر زعفران، سود بیشتری ببره. زعفران مرغوب باید سبک، خشک و بدون هیچ گونه مواد اضافی باشه.

13- مالیدن زعفران بین انگشتان خیس

یه روش ساده و کاربردی برای تشخیص زعفران اصل از تقلبی، مالیدن اون بین انگشت های خیسه. اگه زعفران اصل باشه، وقتی اون رو روی پوست خیس تون بمالین، باید رنگ زرد یا نارنجی طبیعی روی پوست تون باقی بمونه. این رنگ باید ملایم و یکنواخت باشه، نه خیلی پررنگ یا مصنوعی. اگه رنگی ایجاد نشد یا رنگ خیلی تند و غیرطبیعی بود، احتمالا زعفران تقلبیه یا با رنگ های مصنوعی آغشته شده. این تست برای تشخیص زعفران های رنگ شده خیلی مؤثره.

14- آنالیز وجود ناخالصی های فلزی در زعفران

برخی وقت ها، زعفران تقلبی حاوی ناخالصی هایی مثل براده های آهن یا شن ریزه هست که برای افزایش وزن به محصول اضافه می شن. این ناخالصی ها ممکنه با چشم غیرمسلح دیده نشن، اما با آنالیز دقیق یا استفاده از آهن ربا می تونین وجود فلزات رو تشخیص بدین.

15- آنالیز قیمت زعفران

زعفران اصل به خاطر فرآیند برداشت سخت و هزینه های بالا، قیمت قابل توجهی داره. اگه با محصولی روبرو شدین که قیمتش خیلی پایین تر از حد معمول بود، باید شک کنین. زعفران تقلبی یا بی کیفیت معمولا با قیمت های وسوسه انگیز فروخته می شه تا خریدار رو جذب کنه.

16- خرید زعفران از کشاورز یا برند معتبر

یکی از مطمئن ترین راه ها برای تهیه زعفران اصل، خرید مستقیم از کشاورز یا برندهای معتبره. این فروشنده ها معمولا برگه آزمایش زعفران رو ارائه می دن و محصولشون قابل ردیابی و تضمین شده ست. اگه قصد خرید عمده دارین، حتما از فروشنده بخواین برگه آزمایش شیمیایی و میکروبی زعفران رو ارائه بده.

17- آنالیز نوع بسته بندی زعفران

زعفران اصل معمولا توی بسته بندی های استاندارد، پلمپ شده و دارای اطلاعات کامل عرضه می شه. بسته بندی های ساده، بدون معینات یا بدون تاریخ فراوری و انقضا می تونن نشونه محصول تقلبی باشن. برخی برندها حتی QR کد هم برای ردیابی اصالت زعفران ارائه می دن.

راه های تشخیص زعفران اصل از تقلبی به روش های علمی و آزمایشگاهی

روش های علمی و آزمایشگاهی برای تشخیص زعفران اصل از تقلبی، بسیار دقیق تر و قابل اعتمادتر از روش های خونگی هستن؛ مخصوصا برای خریداران عمده یا صادرات. در ادامه، مهم ترین روش های آزمایشگاهی تشخیص زعفران اصل رو برات شرح دادیم.

1- آزمایش شیمیایی زعفران

در این روش از تشخیص زعفران اصل از تقلبی، ترکیبات اصلی زعفران مثل کروسین (عامل رنگ)، پیکروکروسین (عامل طعم) و سافرانال (عامل عطر) مقدار گیری می شن. این آزمایش معین می کنه که آیا زعفران واقعا دارای خواص طبیعی خودش هست یا نه. بعلاوه عیار زعفران با همین روش معین می شه که نشون دهنده کیفیت محصوله.

2- آزمایش میکروبی

این آزمایش برای آنالیز وجود آلودگی های میکروبی، قارچ ها و باکتری های بیماری زا توی زعفران انجام می شه. ممکنه زعفران تقلبی یا نگهداری شده در شرایط نامناسب، آلوده و برای سلامتی خطرناک باشه.

3- طیف سنجی (Spectroscopy)

طیف سنجی یکی از دقیق ترین روش ها برای تشخیص زعفران اصل از تقلبی، محسوب می شه. در این روش، با تابوندن نور به نمونه، اثر طیفی اون آنالیز می شه. هر ماده ای طیف خاص خودش رو داره، و زعفران اصل طیف معینی از کروسین و سایر ترکیبات داره. این روش:

• بسیار دقیق و سریع هست؛
• غیرمخربه (نمونه از بین نمی ره)؛
• مقدار دقیق ترکیبات رو نشون می ده.

4- کروماتوگرافی (Chromatography)

در این روش، ترکیبات زعفران از هم جدا و آنالیز می شن که آیا رنگ های مصنوعی یا افزودنی های شیمیایی در اون وجود داره یا نه. این روش برای تشخیص زعفران هایی که با رنگ های صنعتی تقلبی شدن، خیلی کاربردیه.

5- آزمایش میکروسکوپی

در این روش تشخیص زعفران اصل از تقلبی، با یاری میکروسکوپ، ساختار سلولی زعفران آنالیز می شه. زعفران اصل ساختار معینی داره که با نمونه های تقلبی کاملا فرق می کنه. این روش بیشتر توی آزمایشگاه های تخصصی استفاده می شه و برای تشخیص دقیق بسیار مؤثره.

6- تست زعفران با بنزین یا گازوئیل (غیرخانگی و احتیاطی)

این روش تشخیص زعفران اصل از تقلبی، بیشتر توی آزمایشگاه ها یا به وسیله افراد حرفه ای استفاده می شه و برای مصرف کننده خانگی توصیه نمی شه چون خطرناک و حساسه. در این روش، رشته های زعفران رو در تماس با مقدار کمی بنزین یا گازوئیل قرار می دن.

زعفران تقلبی، به ویژه اون هایی که با رنگ های صنعتی رنگ شده ان، معمولا در این شرایط رنگ پس می دن یا واکنش شیمیایی نشون می دن. اما زعفران اصل واکنش خاصی نداره و رنگش ثابت می مونه. با وجود دقت بالای این روش، به خاطر خطرات مواد شیمیایی، بهتره فقط در شرایط کنترل شده و به وسیله افراد متخصص انجام بشه.

بیشتر بخوانید: روش های تشخیص برنج ایرانی اصلی از تقلبی

نکات مهم در زمان خرید زعفران اصلی از تقلبی

موقعی که زعفران رو می خرید، برای اینکه از کیفیت و اصل بودن اون، تا حد زیادی مطمئن بشین، باید به یکسری نکات ساده ظاهری توجه کنین. در ادامه به اختصار این نکات رو آنالیز می کنیم.

• زعفران رو فقط از فروشنده هایی بخرین که قابل پیگیری و معتبر باشن.
• تاریخ فراوری و انقضا روی بسته زعفران رو حتما چک کنین؛ نشونه تازگی محصوله.
• اگه زعفران خیلی خوشبو یا براق بود، ممکنه با اسانس یا رنگ مصنوعی تقویت شده باشه.
• زعفران اصل سبک و لطیفه؛ وزن زیاد نسبت به حجم می تونه نشونه ناخالصی باشه.
• زعفران فله ای و بدون بسته بندی رسمی قابل اعتماد نیست و احتمال تقلب بالاست.
• داشتن برگه آزمایش یا گواهی استاندارد زعفران یعنی محصول از نظر کیفیت تأیید شده.
• زعفران صادراتی معمولا باکیفیت تره ولی قیمتش هم طبیعتا بالاتره.
• قبل از خرید آنلاین زعفران، نظرات خریدارهای قبلی رو بخونین تا مطمئن تر انتخاب کنین.
• رنگ رشته های زعفران اصل یکنواخت نیست؛ بخش زرد خامه (انتهای کلاله زعفرانه که به عنوان ریشه زعفران یا خامه زعفران شناخته میشه) طبیعیه.
• زعفران پودر شده بیشتر در معرض تقلبه؛ پس بهتره خودتون آسیابش کنین.
• رشته های زعفران باید خشک، ترد و بدون چسبندگی باشن.
• بسته بندی های پلمپ شده زعفران با شماره پروانه بهداشت قابل اعتمادترن.
• قیمت خیلی پایین زعفران معمولا نشونه تقلب، ناخالصی یا جایگزینی با گلرنگه.
• زعفران اصل عطر ملایم و طبیعی داره؛ بوی تند یا مصنوعی نشونه تقلبه.

بیشتر بخوانید:

سوالات متداول درباره تشخیص زعفران اصل از تقلبی

1- آیا زعفران اصل باید طعم شیرین داشته باشد؟

خیر. زعفران اصل طعمی تلخ و کمی گس دارد. اگر شیرین بود، احتمالا با شکر یا عسل آغشته شده و تقلبی است.

2- آیا گلرنگ همون زعفرانه؟

نه. گلرنگ شباهت ظاهری به زعفران داره ولی عطر، طعم و خواص زعفران رو نداره. استفاده از گلرنگ به جای زعفران یکی از روش های رایج تقلبه.

3- آیا زعفران اصل باید بخش زرد داشته باشه؟

بله. برخی رشته های زعفران اصل ممکنه بخش زرد یا نارنجی داشته باشن که مربوط به خامه گل زعفرانه. اما زعفران کاملا زرد یا نارنجی، معمولا تقلبیه.

4- آیا زعفران اصل کپک می زنه؟

اگه زعفران در شرایط نامناسب نگهداری بشه (رطوبت بالا، ظرف درباز)، ممکنه کپک بزنه. زعفران اصل باید خشک و در ظرف دربسته نگهداری بشه.

5- آیا زعفران اصل در فریزر خراب می شه؟

خیر. ولی نگهداری زعفران در فریزر توصیه نمی شه چون رطوبت محیط فریزر ممکنه کیفیتش رو پایین بیاره. بهتره در جای خشک و خنک نگهداری بشه.

6- آیا رنگ زعفران اصل همواره قرمز تیره ست؟

نه لزوما. رنگ رشته های زعفران ممکنه از قرمز تیره تا نارنجی مایل به قرمز متغیر باشه، ولی باید طبیعی و بدون درخشندگی مصنوعی باشه.

7- آیا زعفران اصل در آب جوش بهتر رنگ می ده؟

بله. ولی رنگ دهی زعفران باید تدریجی باشه. رنگ دهی خیلی سریع در آب جوش هم می تونه نشونه تقلب باشه.

8- آیا زعفران آسیاب شده قابل اعتماده؟

نه همواره. زعفران پودر شده بیشتر در معرض تقلب قرار گرفته است چون ناخالصی ها راحت تر مخفی می شن. بهتره زعفران رشته ای خریداری کنید و خودتون آسیاب کنین.

9- آیا قیمت پایین نشانه تقلبی بودن زعفرانه؟

در بسیاری موارد بله. فراوری زعفران اصل پرهزینه ست، بنابراین قیمت خیلی پایین می تونه نشونه ناخالصی یا جایگزینی با گلرنگ باشه.