دست انداز چاپ پول برای کسری بودجه - سیکانیوز

جهت دریافت مشاوره خدمات تعرفه طراحی کاتالوگ از بهترین و مجربترین طراحان کشور همراه ما باشید. از طراحی تا چاپ کاتالوگ های تبلیغاتی حرفه ای را با بهترین قیمت از ما بخواهید.

سیاست گذار پولی با یک تیر به دنبال زدن سه نشان است؛تیر بانک مرکزی الزام بانک ها به خرید اوراق دولتی است، اما نشان اول کاهش ریسک سبد دارایی و بانک ها، نشان دوم تعمیق عملیات بازار باز با هدف مدیریت نقدینگی و نشان مهم تر تامین کسری بودجه دولت از راستای غیر از چاپ پول.

دستور نیم روزی بانک مرکزی

سایت رسمی بانک مرکزی ظهر امروز خبری منتشر کرد که محتوای آن نشان می داد رئیس کل بانک مرکزی بانکها را ملزم نموده است درصدی از سپرده های خود را به صورت اوراق دولتی در ترازنامه نگهداری نمایند.این الزام

بر اساس سیاستهای جدید پولی بانک مرکزی و در راستاى اقدامات احتیاطى اقتصاد کلان و تکمیل بسترسازى عملیات بازار باز، بانکها و موسسات اعتبارى عنوان شده است.اما به زبان ساده این الزام چه اهداف،دستاوردها و پیامدهایی دارد.

سبد بانک ها متنوع گردد

طبیعتا مهم ترین ماموریت برای بانک ها پرداخت وام است اما بانکها سبد دارایی های خود را فقط بر پایه پرداخت وام تنظیم نمی نمایند.بلکه بخشی از منابع خود در سایر بازار دارایی ها نظیر ملک،سهام و..سرمایه گذاری می نمایند.

با توجه به اینکه بخش زیادی از منابع بانکها متعلق به سپرده گذاران است طبیعتا باید سبد متنوع و با ریسک های متفاوت باشد.یکی از کم ریسک ترین دارایی ها خرید اوراق دولت است که امکان نکول ندارد.وقتی بانکها بخشی از سپرده های مردم را تبدیل به اوراق نمایند یعنی خطر از دست رفتن این منابع تقریبا صفر شده است.زیرا معمولا دولت ها بواسطه انحصار حق انتشار پول با مشکل در بازپرداخت بدهی روبرو نمی گردد.پس خرید اوراق ریسک سبد دارایی ها بانک و خطر ورشکستگی را کم می نماید.

یاری به تقویت بازار شبانه

در بیشتر کشورها بازاری وجود دارد به نام بازار بین بانکی.این بازار هم مثل هر بازار دیگری دارای دو طرف عرضه و تقاضا است.معمولا در طول روز اگر بانکی به دلیل یک شوک غیر منتظره بخشی از سپرده های خود را از دست دهد یا بخشی از منابع وصولش نگردد با کسری روبرو می گردد.این کسری اگر در بین روز باشد در بازار بین روز قابل جبران است و اگر تا انتها روز کاری ادامه یابد از راستا بازار شبانه باید تامین گردد.

نرخ سود در بازار بین روز تا قبل از بستن شدن سامانه تسویه ناخالص آنی(ساتنا)صفر است.در صورتی که کسری منابع به قوت خود باشد و امکان تامین آن قبل از انتها کار بازار بین روز، نباشد تامین کسری از نوبت دوم بازار انجام می گردد. در نوبت دوم سمت عرضه، بانک های دارای مازاد منابع هستند و سمت تقاضا بانک های دارای کسری منابع.بانک مرکزی هم در این نوبت بسته به سیاست و هدف گیری خود اقدام به قرار گیری در هر دو طرف می نماید.

از آن جایی که وام اخذ شده فقط برای یک شب است و فردا صبح با بازگشایی ساتنا قابل تسویه است(زیرا بانک ها مجددا می توانند از بانک مرکزی با نرخ صفر تا قبل از بسته شدن ساتنا وام بگیرند) از بازار نوبت دوم به عنوان بازار شبانه یاد می گردد.نرخ سود در این بازار بر اساس توافق بانک ها معین می گردد اما معمولا بانک های مرکزی برای تنظیم سیاست های پولی و راهنمایی نرخ ها در دامنه مورد نظر اقدام به تعریف کرویدور سود می نمایند.این کرویدور در ایران هم اکنون بین عدد 14 و 21 است،نرخ 14 برای سپرده گذاری بانک ها نزد بانک مرکزی و نرخ 21 برای وام گیری بانکها از بانک مرکزی.شرط استفاده وام گیری در این بازار در حال حاضر داشتن اوراق است زیرا بدون اوراق بانک ها ناچار به اضافه برداشت می شوند که نرخ سود 34 درصد است و برای بانکها بسیار نرخ گرانی است.

داشتن اوراق به بانکها یاری می نماید در نهایت از بانک مرکزی با نرخ سود 22 درصد و از بانک های دیگر با نرخ پایین تر از آن وام بگیرد.در این حالت علاوه بر کاهش هزینه تامین مالی برای بانک ها دست بانک مرکزی برای انجام بعضی سیاست ها باز می گردد.

کاهش شتاب چاپ پول

استقراض از بانک مرکزی در حکم چاپ پول است چاپ پول به جهت آنکه موجب افزایش عرضه آن در اقتصاد می گردد به کاهش قدرت خرید پول منجر می گردد.پدیده ای که خود را در افزایش قیمت ها نشان می دهد.بانک مرکزی با این تصمیم از دو راستا سرعت چاپ پول را کم نموده است

نخست:وقتی بانک ها از بانک مرکزی اضافه برداشت نداشته باشند(وام گیری بدون پشتوانه)پول کمتری وارد چرخه اقتصاد می گردد.

دوم:اگر به هر دلیل نقدینگی در اقتصاد زیاد باشد بانک مرکزی می تواند اوراق خریداری شده در بازار عرضه و پول را از اقتصاد جمع کند.

با این سیاست ابزار بانک مرکزی برای مقابله با نوسان های مالی قوی تر خواهد بود.

جلوگیری از پولی شدن کسری بودجه

الزام بانک ها به خرید اوراق دولتی یک دستاورد دیگر دارد دولت با فروش اوراق متعهد می گردد بدهی های خود با نرخ سود معین را در سررسید تسویه یا به روز کند.دولت قبل از اوراق معمولا برای پرداخت بدهی ها با تعهدی روبرو نبود.از هم مهم تر اینکه تامین مالی از کانال اوراق موجب می گردد دولت دیگر دست در جیب بانک مرکزی نکند.اشاره شد استقراض از بانک مرکزی در حکم چاپ پول است هر چه دولت استقراض بیشتری کند ارزش پول ملی پایین تر می آید.در واقع یکی از دلایل نوسان دلار و افزایش قیمت کالاها استقراض های دولت از بانک مرکزی به خاطر کسری بودجه است.

با خرید اوراق دولتی از سوی بانکها این اتفاق که به پولی شدن کسری بودجه معروف است دور زده می گردد.

مدیریت جریان نقدینگی

هر چه بازار اوراق عمیق تر گردد فضا برای اجرای عملیات بازار نیز فراهم می گردد.عملیات بازار باز به تازگی در ایران راه اندازی شده است در این بازار بانک مرکزی بر اساس تصویر خود از شرایط نقدینگی اقدام به خرید یا فروش اوراق می نماید تا از این طریق آثار و تکانه های رشد نقدینگی را که در افزایش نرخ تورم منعکس می گردد مدیریت کند.تعمیق بازار اوراق یاری می نماید بانک ها در صورت احتیاج اوراق خریداری شده را در این بازار به فروش رسانند و بانک مرکزی نیز در مقابل در زمانی که احساس کند نقدینگی از بازار باید جمع گردد اوراق خریداری شده را مجددا در بازار حراج می نماید.

مدیریت نرخ سود اوراق

الزاام بانک ها به خرید اوراق با توجه به هدف گذاری دولت در امسال می تواند از افزایش نرخ سود این اوراق نیز جلوگیری کند.در حال حاضر نرخ سود موثر اوراق در بازار حدود 20 درصد است زمانی که بانک ها به جهت نظارتی ملزم باشند بخشی از ترازنامه خود را تبدیل به اوراق نمایند طبیعتا تقاضا برای خرید آن بالا می رود و سرعت افزایش نرخ سود اوراق نیز تعدیل می گردد.

کاهش قدرت خلق پول بانکها

یکی از عواملی که رشد نقدینگی را افزایش می دهد نرخ ضریب فراینده است.این ضریب نشان می دهد نظام بانکی چند برابر سپرده ای که در اختیار داشته،پول بانکی خلق نموده است.هر چه بانک ها منابع کمتری در دست داشته باشند پولی کمتری خلق خواهند کرد.با این حساب از سرعت افزایش حجم نقدینگی کاسته خواهد شد.از این منظر هم الزام بانک ها به اوراق خبر خوبی برای اقتصاد ایران است.

روی دیگر ماجرای الزام

هر سکه دو رو دارد و هر تصمیمی مالی هم می تواند دو رو داشته باشد.یعنی این تصمیم در کنار تمام آثار مثبت ممکن است یک پیامد هم داشته باشد.پیامد چیست؟وقتی بانک ها بخشی از منابع خود را تبدیل به اوراق نمایند توان خلق پول انها پایین می آید.کاهش توان خلق پول یعنی وام کمتری می دهند کمتر شدن وام دهی می تواند برای بخش خصوصی خبر خوبی نباشد.اما تحلیل گران دو نکته دارند اول انکه درصد تبدیل سپرده به اوراق مهم است و این درصد به گونه ای معین می گردد که منابع مورد احتیاج این بخش فشار نیاورد.دوم در شرایط کنونی که بدلیل نااطمینانی خطر انحراف منابع بالا است تامین مالی دولت از این راستا پیامدهای منفی کمتری دارد.

نرخ تبدیل اوراق

پیگیری های خبرنگاران نشان می دهد برای تبدیل اوراق در بانک مرکزی نسبت های مختلفی در نظر گرفته شده است اما آخرین تفاهم معین نرخ تبدیل زیر 10 درصد بوده است.

در واقع بانک مرکزی در چند روز آینده به بانکها ابلاغ خواهد نمود که چه میزان از سپرده های خود را باید تبدیل به اوراق نمایند.

در برای فرایند تبدیل هم بعضی اعتقاد دارند باید از همان ابتدا یک نرخ معین گردد و بعضی دیگر به رییس کل پیشنهاد داده اند در یک فرایند تدریجی نرخ تبدیل را افزایش دهد.

در این حالت نرخ تبدیل از 5 درصد اوراق آغاز می گردد و به مرور بالا می رود.

رقم تبدیل اوراق

ظاهرا قرار است نرخ تبدیل اوراق بر اساس کل میزان سپرده های دریافتی بانکها محاسبه گردد.در این حالت آخرین امار که در خرداد ماه امسال منتشر شده نشان می دهد بر مبنای این حجم که حدود 2400 هزار میلیارد تومان است نرخ تبدیل در سطح 10 درصد خروجی در حدود 260 هزار میلیارد تومان دارد.یعنی بانک ها باید این میزان سپرده را تبدیل به اوراق نمایند.

اما بر مبنای پیشنهاد نرخ 5 درصد این رقم سطح 130 هزار میلیارد تومان خواهد بود.

هدف گذاری دولت برای فروش اوراق در امسال 213 هزار میلیارد تومان است که با این رقم به نظر می رسد نرخ تبدیل 5 درصدی شانس بیشتری برای پذیرش دارد.